Veiligheidsladder trede 3 in 2026 verplicht
Er is nogal het één en ander veranderd en aan het veranderen wat betreft de Veiligheidsladder. Zo heet de Veiligheidsladder nu officieel de Safety Culture Ladder, oftewel SCL en bestaat er al een 2.0 versie van. Niet alleen de naam is veranderd, ook de methodiek en het auditproces zijn gewijzigd. De belangrijkste wijziging is misschien nog wel dat vanaf 1 juli 2026 trede 3 verplicht is. We vertellen je er graag meer over.
Wat is de Veiligheidsladder?
De Veiligheidsladder, tegenwoordig de Safety Culture Ladder (SCL) genoemd, is een meetinstrument waarmee de veiligheidscultuur binnen een organisatie wordt beoordeeld en verbeterd. Het werd in 2012 ontwikkeld door ProRail, samen met verschillende partijen, om veiligheidsbewustzijn te stimuleren en het aantal onveilige situaties te verminderen. In 2016 werd het eigendom overgedragen aan NEN, waardoor het beschikbaar werd voor alle bedrijfssectoren.
De Veiligheidsladder legt de nadruk op veiligheidscultuur en gedrag in bedrijven, gemeten op 5 niveaus. Het wordt toegepast in diverse sectoren, zoals de bouw, energie en chemie en is een belangrijk certificatiesysteem voor fysieke veiligheid en gezondheid.
De 5 treden van de Veiligheidsladder
De Veiligheidsladder kent 5 treden, hoe hoger het veiligheidsbewustzijn is in een organisatie, hoe hoger de toegekende laddertrede. Vanaf 1 juli 2026 moeten bedrijven en organisaties dus minimaal voldoen aan de eisen van trede 3. Maar wat houden trede 3 en de andere treden precies in?
Trede 1: Pathologisch
Kenmerkt zich door een lage bewustwording van veiligheid, waarbij kosten en winst prioriteit hebben en incidenten als onvermijdelijk worden beschouwd.
Trede 2: Reactief
Een organisatie reageert op basis van incidenten, zonder proactief veiligheidsbeleid.
Trede 3: Berekenend
Veiligheid wordt gezien als waardevol, voornamelijk vanuit de directie en het management, maar er is nog beperkte betrokkenheid van operationele medewerkers.
Trede 4: Proactief
Een organisatie waar veiligheid als cruciaal wordt beschouwd, waar iedereen zijn verantwoordelijkheid kent en de bereidheid bestaat om veiliger te werken. Fouten worden openlijk besproken en er is een cultuur van continu verbeteren.
Trede 5: Vooruitstrevend
Een organisatie waar veiligheid volledig is geïntegreerd in de bedrijfsprocessen. Medewerkers zijn zich bewust van hun verantwoordelijkheden en delen kennis en ervaring met anderen binnen en buiten de organisatie. Veiligheid is een natuurlijk onderdeel van het denken en handelen van alle betrokkenen.
Thema’s van de Veiligheidsladder
De Veiligheidsladder kent vijf thema’s, die elk op hun beurt weer onderverdeeld zijn in enkele sub thema’s. Op elk thema wordt een bedrijf of organisatie beoordeeld, deze thema’s zijn:
- Beleid en leiderschap
- Kennis en vaardigheden
- Primaire en secundaire processen
- Samenwerken met externen
- Leren en verbeteren.
Safety Culture Ladder 2.0
Niet alleen de naam Veiligheidsladder werd vervangen voor Safety Culture Ladder, ook kreeg de gehele methodiek en auditproces van de Veiligheidsladder een update en spreken we nu over de SCL 2.0. Waar eerst een streefdatum van 1 januari 2025 was om bedrijven en organisaties te verplichten minimaal trede 3 te halen, is deze datum door omstandigheden uitgesteld naar 1 juli 2026. Toch is het belangrijk voor bedrijven en organisaties om zich nu al te richten op het behalen van trede 3 van de Veiligheidsladder. We bespreken nu enkele veranderingen die gepaard gaan met de Veiligheidsladder 2.0
Wijziging in methodiek
Met de SCL 2.0 is er een wijziging aangebracht aan de geldigheidsduur van de certificaten. Waar eerst een certificaat maar 1 jaar geldig was, is dat nu 3 jaar. Her controles vinden plaats in het tweede en derde jaar. Hoewel de initiële certificeringskosten hoger zijn, kan het voordeliger zijn om de initiële audit op trede 3 te houden. Hiermee voorkomt u als organisatie dat u vroegtijdig opnieuw moet beginnen.
Wijzigingen in het auditproces
Vanaf 1 januari 2024 zijn er ook enkele belangrijke veranderingen in het auditproces.
- 2024: Het overgangsjaar
1 januari 2024 markeert een overgangsjaar voor audits volgens de Safety Culture Ladder 2.0. Audits kunnen worden uitgevoerd op basis van SCL 2.0, terwijl (her)certificatie op zowel SCL 2.0 als de vorige editie geldig zijn.
- 2025: Volledige overgang
Het jaar 2025 brengt een volledige overgang, waarbij (her)certificatie alleen mogelijk is op SCL 2.0, hoewel vervolgaudits nog steeds kunnen plaatsvinden op de vorige editie. Als tijdens de geldigheid van het certificaat wordt overgestapt naar SCL 2.0, is een initiële audit op SCL 2.0 vereist.
- 2028: SCL 2.0 certificaat is de standaard
Vanaf 1 januari 2028 zijn alleen SCL 2.0-certificaten of latere edities geldig.
ASA vanaf 2026 niet meer geldig
Vanaf 2026 wordt het Approved Self Assessment (ASA) niet langer erkend als voldoende bewijs voor trede 3 van de Safety Culture Ladder (SCL). Voor deze trede is minimaal een SCL Light vereist. Hierdoor verdwijnt een bewijsniveau, wat de proportionaliteit van de eisen in het geding brengt. Er wordt intensief samengewerkt met de sector en brancheorganisaties om tot een oplossing te komen.
Trede 2 behaald vóór 1 januari 2022?
Voor bedrijven die vóór 1 januari 2022 het bewijs voor trede 2 hebben behaald, blijft dit bewijs geldig tot het einde van de geldigheidsperiode. Ze kunnen dit bewijs gebruiken voor Veiligheid in Aanbestedingen (ViA) en tegen die tijd de overstap naar trede 3 maken. Bedrijven die na 1 januari 2022 het bewijs voor trede 2 behalen of nog zullen behalen, kunnen dit bewijs vanaf 1 januari 2025 niet meer gebruiken voor ViA.
Schonewille Organisatieadvies helpt u naar trede 3
Schonewille Organisatieadvies kan uw onderneming en begeleiden in het traject naar de veiligheidstrede 3. In een persoonlijk gesprek brengen wij in kaart wat dit betekent voor uw onderneming, hoe het traject eruit zal zien en welke voordelen het oplevert. Neem vandaag nog contact met ons op om te beginnen met het verbeteren van de veiligheidscultuur in uw organisatie.
